کرامت انسانی

امام علی علیه السلام فرمودند:

عَاتِبْ أَخَاکَ بِالْإِحْسَانِ إِلَیْهِ وَ ارْدُدْ شَرَّهُ بِالْإِنْعَامِ عَلَیْهِ.

به برادر ایمانیت عوض سرزنش نیکی کن و بدی اش را با بخشش بر او برطرف گردان.

نهج البلاغه، حکمت 150

کرامت انسانی اینجا خود را نشان می دهد که مومن از برادر مومن خود نسبت به خویش خطا و لغزشی را ببیند ولی در مقام تلافی برنیاید بلکه بدی او را به انعام و بخشش به وی پاسخ دهد و حتی درمقام سرزنش و ملامت او برنیاید.

خداوند وقتی عبادالرحمان را معرفی می کند می فرماید از روحیات و صفات آنان این است که:
امَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِرَامًا (1)
هرگاه با کار زشتی روبرو شوند از خود بزرگواری نشان می دهند.

امام سجاد علیه السلام فرمایش جد بزرگوارش را با این بیان تایید می فرماید:
حَقُّ مَن اَساءَکَ اَن تَعفُو عَنهُ وَ اِن عَلِمتَ اَنَّ العَفوَ عَنهُ یَضُرُّا اِنتَصَرتَ قالَ اللهُ تبارک و تعالی: و لِمَن انتَصَرَ بَعدَ ظُلمِهِ فَاولئِکَ ما عَلَیهِم مِن سَبیلٍ (2)
حق کسی که به تو بدی کند این است که از او درگذری ولی اگر دانستی که گذشت از او زیانبار است آنگاه انتقام بگیر. خدای تبارک و تعالی فرموده است بر کسانی که پس از ستمی که بر آنها رفته باشد انتقام میگیرند ملامتی نیست در واقع امام سجاد علیه السلام رفع این شبهه را می کند در جایی باید گذشت کرد که طرف مقابل سوء استفاده نکند و گذشت را حمل به ضعف و ناتوانی گذشت کننده نگذارد چون افرادی هستند که وقتی از لغزش آنها می گذری گستاخ تر شده و به خطاهای بزرگتری دست می زنند.

پس غیر از افراد فوق بیاییم از کسانی که بر ما ظلمی روا داشته و نادم هستند صرفنظر کنیم و روح عفو و گذشت را د رخویش تقویت نموده و از سر تقصیر این و آن در این دنیای فانی و زودگذر بگذریم که پس از گذشت فرصت و پایان رسیدن عمر و بردن کینه ها و خصومت ها با خود دیگر دیر شده و حزن و اندوه بی فایده است.

پی نوشت:
1- فرقان 72
2- خصال ص 570

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.